علت ریزش ریش و سبیل در مردان بسته به نوع ریزش، سن فرد و برخی موارد دیگر، متفاوت است. به‌طور کلی چرخه رشد مو شامل سه مرحله رشد (آناژن)، ریزش (کاتاژن) و استراحت (تلوژن) است. مرحله رشد مو ممکن است ۲ تا ۶ سال، مرحله کاتاژن بین ۲ تا ۳ هفته و مرحله استراحت بین ۳ تا ۶ ماه طول بکشد. بنابراین در طول روز ممکن است به طور طبیعی حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار موی ریش، دچار ریزش شوند. اما جای نگرانی نیست، چراکه به‌طور متوسط ۳۰۰۰۰ فولیکول مو در صورت مردان بالغ وجود دارد. اما در برخی مواقع به دلیل بر هم خوردن چرخه رشد مو در ریش آقایان، ریزش تارهای مو به صورت دسته‌ای و در حجم وسیع رخ می‌دهد. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، روش‌های نظافت و مراقبت از ریش، بیماری‌هایی نظیر آلوپسی باربا، استرس، عفونت‌های قارچی و باکتریایی، تغییرات هورمونی و رژیم‌غذایی فاقد مواد مغذی و مفید می‌توانند در ریزش فولیکول‌های ریش مؤثر باشند. افرادی که با ریزش وسیعی در ناحیه ریش خود مواجه میشوند باید برای بررسی علت ریزش ریش و سبیل و انجام اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان آن به پزشک مراجعه کنند.
دلایل ریزش ریش در مردان چیست؟
برخی از مهمترین دلایل ریزش ریش و سبیل در مردان عبارتند از:
- چرخه طبیعی رشد مو: گاهی اوقات ریزش جزئی در ریش و یا سبیل به دلیل چرخه رشد مو است. به‌طور کلی، با متوقف شدن مرحله رشد موها، فاز انتقالی (کاتاژن)، بین رشد مو و مرحله استراحت رخ می‌دهد که ممکن است بین چند روز تا چند هفته طول بکشد. روزانه و به طور طبیعی ۱۰ درصد موهای ریش و سبیل در مرحله استراحت ( مرحله آخر چرخه رشد مو که تارهای مو پس از تکامل چرخه رشد، شروع به ریزش می‌کنند) قرار می‌گیرند.
- روش‌های آسیب زننده در نظافت ریش: برخی اوقات علت ریزش ریش و سبیل، استفاده از شانه‌های خشن و یا خشن شانه زدن ریش است. استفاده از شانه‌های نامناسب باعث میشود که موهای ریش در لابه‌لای شانه گیر گرده و از ریشه کنده شوند. خشن شانه زدن و وارد کردن فشار نیز می‌تواند منجربه ضعیف و شکسته شدن تارها و کنده شدن آن‌ها شود. همچنین گرمای سشوار و اتو مو، آسیب زیادی به تارهای موی ریش وارد کرده و آن‌ها را شکننده میکند. برخی از مواد شوینده مانند شامپوی سر و بدن ممکن است باعث ضعیف و خشک شدن و در نهایت ریزش تارهای موی ریش شوند.
- کمبود مواد مغذی در رژیم‌غذایی: کمبود ویتامین‌های B، D، E، A، C، روی، اسیدهای آمینه (مانند لوسین و لیزین) و منیزیم، اثر مخربی بر فولیکول‌های مو گذاشته و می‌تواند از دلایل ریزش ریش در مردان باشد.
- آلوپسیا باربا: از دیگر دلایل ریزش ریش و سبیل، می‌توان به آلوپسی باربا اشاره کرد. این بیماری نوعی از بیماری‌های خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو در صورت حمله میکند. این نوع ریزش تارهای ریش، به صورت دایرهای شکل در نزدیک یا روی خط فک ایجاد میشوند. البته این بیماری در موارد نادر ممکن است باعث ریزش تمام ریش فرد شود.
- استرس: از علل ریزش ریش می‌توان به عوامل استرس زا اشاره کرد. سطوح بالای استرس می‌تواند منجربه تولید بیش از اندازه هورمون کورتیزول شود که مرحله رشد موهای ریش و سبیل را مختل کرده و باعث ضعیف شدن فولیکول‌های مو میشود. از سوی دیگر، می‌تواند سطح سایر هورمون‌های مهم بدن مانند تستوسترون را کاهش دهد.
- تغییرات هورمونی در بدن (سطح تستوسترون پایین): سطح معینی از تستوسترون در بدن منجربه تولید و رشد موهای ریش و سبیل میشود. کاهش این هورمون ممکن است از دلایل ریزش ریش در مردان باشد.
- آلوپسی آندروژنتیک: درصد بالایی از ریزش تارهای موی صورت آقایان ناشی از مسائل ژنتیکی است. برخی افراد به‌لحاظ ژنتیکی دارای تارهای نازک و لکههای طاسی در ریش خود هستند. فولیکول‌های مو نسبت به دی هیدروتستوسترون یا هورمون ریزش مو (DHT)، حساسیت زیادی از خود نشان میدهند. این هورمون با کاهش مداوم اندازه فولیکول‌های مو، منجربه ریزش تارهای مو میشود. این نوع ریزش با افزایش سن آشکارتر میشوند.
- عفونت قارچی کرم حلقوی یا درمافیتوز: عامل ایجاد این عفونت پوستی شایع، نوعی از قارچ‌های درماتوفیت به نام قارچ‌های تریکوفیتون هستند. نام‌گذاری این عارضه به دلیل بثورات ( برآمدگی‌های قرمز رنگ و خارش دار در پوست) حلقه‌ای شکل برجسته روی پوست است. این قارچ‌ها ممکن است هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهند که در قسمت ریش و سبیل با نام تینه آ باربا شناخته میشود. البته این عفونت در ریش چندان رایج نیست. این قارچ ممکن است به دلیل عدم رعایت بهداشت فردی (روبالشتی‌ها و وسایل اصلاح غیربهداشتی) ایجاد شده و از طریق حوله، برس، لباس، حیوانات (مانند سگ و گربه) یا محل‌های مرطوب (مانند رختکن یا دوش‌های عمومی) به پوست ریش منتقل میشود.
- شیمی درمانی: داروهای شیمی درمانی می‌توانند منجر به ریزش مو در هر قسمتی از بدن مانند سر، ابروها، ریش و مژه‌ها شوند. البته این ریزش‌ها به دوز داروهای شیمی درمانی و واکنش بدن بیمار نسبت به داروها بستگی دارد. در برخی افراد بصورت خفیف و در برخی دیگر، به‌طور کامل منجربه ریزش تمام تارهای موی ریش و سیبیل خواهد شد.
حتما بخوانید : سن مناسب کاشت ریش چه سنی است؟
علائم ریزش ریش و سبیل
علائم ریزش ریش بسته به نوع ریزش متفاوت است. در ذیل به برخی از نشانه‌های ریزش ریش و سبیل اشاره میشود:
- یکی از نشانه‌های ریزش ریش، تولید بیش از اندازه ماده مومی شکل به نام سبوم توسط غدد چربی پوست است. هر چه غدد چربی پوست، سبوم بیشتری تولید کنند، منافذ پوست سریعتر مسدود شده و راه ورود اکسیژن و مواد مغذی به فولیکول‌های مو بسته میشود. درنتیجه منجر به از دست دادن تارهای مو از جمله موهای ریش میشوند. (نشانه تولید بیش از حد سبوم، چرب شدن پوست ناحیه ریش است).
- شوره سر یکی دیگر از علائم ریزش ریش و سبیل است. برای فهمیدن ابتلا به شوره ریش بهتر است از یک سطح تیره رنگ و یک شانه ظریف استفاده کرد.
- از نشانه‌های ریزش ریش و سبیل به دلیل بیماری آلوپسی باربا می‌توان به علائمی مانند وجود لکههای طاسی دایرهای شکل به اندازه سکه، گزگز در نواحی آسیب دیده، درد، قرمزی، سوزش، التهاب و خارش اشاره کرد.
- لکههای طاسی پوسته پوسته شده روی ریش، خارش، قرمزی، بثورات حلقه‌ای و ریزش در ناحیه ریش از علائم ریزش ریش به دلیل تینه آ باربا (عفونت قارچی) در نظر گرفته میشوند.
سوال بسیاری از افراد این است که چطور این عارضه را درمان کنیم؟
برای درمان ریزش ریش و سبیل، ابتدا باید به تشخیص دلیل اصلی ریزش موهای صورت پرداخت. بسته به نوع ریزش، روش‌های درمانی مختلفی به کار گرفته میشوند. انتخاب روش‌های درمانی به شدت ریزش‌ها، وسعت ناحیه آسیب دیده، مدت زمان بیماری و سن بیمار بستگی دارد. این روش‌ها عبارتند از:
- استفاده از داروهای موضعی تجویز شده توسط پزشک مانند فیناستراید، ماینوکسیدیل، دیفنسیپرون (برای رشد مجدد مو به ویژه برای مبتلایان به آلوپسی باربا)، آنترالین (داروی مورد استفاده برای بیماری پسوریازیس که برای آلوپسی باربا نیز قابل استفاده است).
- انجام روش مزوتراپی
- انجام روش پی‌آرپی PRP (روش پلاسمای غنی از پلاکت استخراج شده از خون بیمار که برای برخی آلوپسی‌ها مانند طاسی مؤثر است).
- انجام روش‌های ایمونوتراپی (منجر به تحریک پوست برای رشد مجدد مو در ناحیه آسیب دیده و منحرف کردن سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از ریزش فولیکول‌های ریش)
- کورتیکواستروئید (تزریق استروئیدها یا استفاده از کرم‌های استروئیدی موضعی برای رشد مجدد ریش‌ها)
- استفاده از کلسیپوترین (مشتقی از ویتامین D برای تحریک رشد مو برای بیماران مبتلا به آلوپسی باربا)
- درمان‌های خانگی مانند ژل سیر (برای استفاده از این قبیل درمان‌های خانگی باید با پزشک متخصص مشورت شود).
- مکمل‌های روی، بیوتین و سایر مکمل‌های تجویزشده توسط پزشک
- لیزر درمانی سطح پایین (LLLT) یا درمان با نور قرمز (برای کمک به رشد مجدد فولیکول‌ها)
- استفاده از محصولات تقویت کننده ریش شامل کرم‌ها، لوسیون‌ها و پمادها
- روش‌های مختلف کاشت ریش و سبیل
حتما بخوانید : کلینیک کاشت ریش در تهران
جلوگیری از ریزش ریش
برای جلوگیری از ریزش ریش توجه به رعایت بهداشت شخصی و نیز اطلاع از سابقه ژنتیکی فرد در ارتباط با ریزش مو یا ریش بسیار موثر است. همچنین راهکارهای زیر می‌توانند تا حدودی باعث جلوگیری از ریزش ریش شوند:
- ریش‌ها باید هر روز شستشو شوند. پوست دارای غدد سبوم است که به فولیکول مو متصل هستند. غدد سبوم به طور طبیعی ماده‌ای روغنی (به نام سبوم) تولید می‌کنند که از طریق ساقه مو به سطح پوست می‌رود. تمیز کردن روزانه موهای ریش و پوست صورت برای جلوگیری از چرب شدن بیش از حد آن، احساس کثیف شدن و بوی بد ریش بسیار مهم است. پوست با دیواری از آجر و ملات قابل مقایسه است که ما را در برابر محیط محافظت میکند. پوست سالم به طور مداوم خود را تجدید میکند و روزانه برخی از سلول‌های مرده پوست را به عنوان بخشی از فرآیند لایه برداری طبیعی از بین می‌برد. تکه‌های مرده پوست بعد از انجام عمل لایه‌برداری طبیعی پوست ممکن است در ریش گیر کنند و به همین دلیل هم باید ریش‌ها را هر روز شستشو دهید.
- از محصولات مراقبتی ریش طبیعی استفاده کنید. به این منظور بهتر است از شامپوی ریش و روغن ریش مناسب پوست خود استفاده کنید تا بتوانید پوست و موهای خود را تمیز و شاداب نگه دارید. از مصرف محصولاتی با مواد مصنوعی و عطر زیاد روی پوست خودداری کنید.
- ماساژ پوست: پوست‌تان را با استفاده از نوک انگشتان خود و کمی کرم مرطوب کننده پوست ماساژ دهید تا گردش خون بالا رود، فولیکول مو بهتر تغذیه شوند و در نهایت رشد موی ریش بهبود یابد.
حتما بخوانید : قیمت کاشت ریش و سبیل در تهران
بسیاری از مردان ممکن است بنا بر دلایل مختلف دچار ریزش ریش شوند و با استفاده از درمان‌های رایجی مانند قرص‌های خوراکی، محلول‌های موضعی و درمان‌های گیاهی هم به نتیجه موردنظر خود دست نیابند که این موضوع باعث نگرانی و ناراحتی آن‌ها میشود.
اما دیگر لازم نیست بیمارانی که با مشکلات ناشی از ریزش ریش دست و پنچه نرم می‌کنند نگران باشند زیرا با انجام عمل کاشت ریش می‌توانند ریش طبیعی و سبیل قابل رشد داشته باشند و همانند گذشته جذابیت ظاهر خود را حفظ کنند. در واقع کاشت ریش، درمان دائمی ریزش ریش است که برای بیمارانی که از انواع مختلف ریزش موی صورت و آلوپسی رنج می‌برند بهترین درمان ممکن است.
همچنین برخی از بیماران دارای نقص یا اسکار در صورت خود هستند که با کاشت موی طبیعی صورت پوشش داده میشود. علاوه بر این بسیاری از مردان با وجود اینکه سن بالایی ندارند دچار ریزش موی ژنتیکی ریش و سبیل میشوند. کاشت ریش و سبیل بدون وجود محدودیت برای همه افراد انجام میشود.
سوالات متداول
از دلایل روانی مانند استرس باعث ریزش ریش میشود. زمانی که سطح استرس در بدن افزایش می‌یابد، کورتیزول (هورمون استرس) بیشتری در بدن ترشح میشود و همین هورمون باعث میشود که میزان تستوسترون در بدن کمتر شود. میزان تستوسترون کمتر در بدن هم باعث افزایش احتمال ریزش ریش میشود. به همین دلیل است که برای داشتن موهای سالم و جلوگیری از ریزش ریش باید از استرس خود بکاهیم.
خیر، ماینوکسیدیل یک داروی موثر برای رشد ریش است که بسیاری از افراد از آن استفاده می‌کنند. اما در صورتی که درمان با ماینوکسیدیل ادامه نیابد و مصرف آن قطع شود ممکن است باعث ریزش موهایی شود که در طول دوره درمان با ماینوکسیدیل رشد کرده‌اند. بنابراین ریزش ریش بعد از قطع ماینوکسیدیل کاملا طبیعی است و بهتر است درمان با آن تحت نظر پزشک صورت گیرد.
