هیچکس دوست ندارد درباره عفونت‌های قارچی صحبت کند اما عفونت قارچی و ریزش مو باهم ارتباط مستقیم دارند و جالب است بدانید که ریزش موی قارچی 3% تا 8% مردم دنیا را درگیر کرده است.با ما همراه باشید تا به اطلاعات لازم درباره ریزش مو قارچی بپردازیم.
در ادامه می‌خوانید که:
- ریزش قارچی مو چگونه است؟
- چه افرادی در معرض ریزش مو قارچی قرار می‌گیرند؟
- چه قارچی روی سر فعالیت می‌کند که باعث ریزش موهای ما میشود؟
- تشخیص ریزش موی قارچی چگونه است؟
- آیا ریزش مو به علت قارچ درمان دارد؟
ریزش موی قارچی چیست؟
طبق آمارهای موجود تقریبا 8 درصد از مردان، 4 درصد از زنان و 2 درصد از کودکان از ریزش قارچی مو رنج می‌برند. برای اینکه بدانیم قارچ سر و ریزش مو چه ارتباطی با هم دارند ابتدا با تعاریف کلی آن آشنا شویم. قارچ پوستی سر موهای شما را هم از ریشه و هم از ساقه تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث پوسته شدن پوست سر، خارش و ریزش مو خواهد شد. البته بعد از اینکه پزشک تشخیص دهد شما دچار بیماری قارچ مو شده‌اید درمان ضدقارچ لازم برای شما تجویز میشود.
تعریف ریزش موی قارچی
ریزش مو در اثر عفونت قارچی تینه‌آکاپیتیس بیماری است که به دلیل فعالیت قارچ‌ها در ریشه فولیکول مو یا با حمله به ساقه مو ایجاد میشود. نام دیگر این قارچ کرم حلقوی است و حتی ممکن است روی مژه و ابروی فرد نیز تاثیر بگذارد و باعث ریزش مو در این نقاط شود.
حتما بخوانید : درمان کم پشتی مو
انواع ریزش مو قارچی سر
ریزش مو در اثر قارچ ممکن است یکی از 2 نوع زیر باشد:
- ریزش مو قارچی التهابی سر: در صورتی که کچلی التهابی سر از نوع التهابی باشد می‌تواند کریون ایجاد کند. کریون لکه‌های دردناک پر از چرک است که گاهی با ترشحاتی همراه است. واکنش به قارچ در حالت التهابی در سیستم ایمنی باعث ایجاد کریون میشود که در صورت ادامه یافتن باعث ظاهر شدن اسکار یا ریزش مو دائمی خواهد شد.
- ریزش مو قارچی غیرالتهابی سر: نوع غیرالتهابی کچلی قارچی معمولا باعث ریزش دائمی مو نمی‌شود بلکه با پوسته پسته شدن یا ایجاد لک‌های تیره روی پوست سر همراه است و همچنین ساقه‌های مو را شکننده خواهد کرد. کچلی پوست خاکستری نوع دیگری از کرم حلقوی غیرالتهابی است و ساقه‌های مو را در انتهای مو دچار شکستگی می‌کند که در نتیجه آن موها کوتاه‌تر خواهد شد.
علائم کچلی قارچی سر
به طور کلی علائم ریزش موی قارچی شامل موارد زیر است:
- ریزش مو
- قرمزی و التهاب پوست سر
- بثورات خشک و پوسته پوسته
- چربی یا خشکی بیش از حد پوست سر
- احساس سوزش در پوست سر
- تاول روی پوست سر
- لکه های قرمز متورم روی سر
- خارش شدید سر
- تورم غدد لنفاوی
- و گاهی تب خفیف که در موارد حاد اتفاق می‌افتد.
البته اگر عفونت قارچی سر از نوع حاد باشد یا به درمان آن اهمیتی داده نشود به مرور زمان علائم قارچ سر به شکل بدتری بروز میکنند و به نوع التهابی بیماری قارچی کچلی سر منجر می‌شوند. چنانچه به عکس ریزش موی قارچی نگاه کنید متوجه خواهید شد که علائم ریزش مو عفونت قارچی در همه یکسان نیست و بسته به شرایط بیمار ظاهر پوست سر کاملا متفاوت است.
حتما بخوانید : ریزش مو هورمونی
علت قارچ موی سر
شناخت دلایل ریزش مو در اثر قارچ سر آسان نیست اما موارد زیر را می‌توان به عنوان مهم‌ترین عوامل موثر بر ریزش مو قارچی در نظر گرفت:
- درماتوفیت‌ها: دلیل اصلی عفونت قارچی درماتوفیت‌ها هستند. درماتویت‌ها نام دسته‌ای از قارچ‌هاست که باعث بیماری پوستی انسان‌ها و جانوران می‌شوند. درماتوفیت‌ها عامل اصلی عفونت ریزش موی قارچی هستند. با ادامه فعالیت قارچ‌ها، آن‌ها کم کم به کراتین مو و به فولیکول مو حمله میکنند و باعث شکنندگی مو و آسیب به پوست سر خواهند شد. موهای شکننده و بیمار آنقدر ضعیف می‌شوند که به تدریج شروع به ریزش میکنند.
- سرکوب سیستم ایمنی: ضعف عملکرد سیستم ایمنی منجر به اختلال در رشد و استحکام ساقه مو میشود و گاهی فعالیت قارچی تینه‌آکاپیتیس نیز بر این سیستم ضعیف غلبه کرده و باعث تشدید ریزش مو میشود.
- دیابت
- استفاده بلندمدت از استروئید
- استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- انواع سرطان
- کم خونی
و موارد دیگر.
در چه افرادی قارچ موی سر بیشتر مشاهده میشود؟
افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به ریزش مو قارچی هستند شامل افراد زیر هستند:
مشخصات افرادی که قارچ موی سر دارند | |
|---|---|
سیستم ایمنی ضعیف | افرادی که مبتلا به ایدز، سرطان یا دیابت هستند بیشتر دچار ریزش قارچی مو می‌شوند. |
افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای | تخمین زده میشود که 40 درصد از افراد مبتلا به ریزش موی قارچی ممکن است یک بیماری زمینه‌ای داشته باشند. |
افرادی با ژنتیک خاص | در برخی ژن‌های خاص مانند آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار ابتلا به قارچ سر بیشتر است و حدودا 10 درصد از آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. البته چنین شرایطی ممکن است تا حدودی هم به رطوبت موجود در هوای یک منطقه خاص بستگی داشته باشد. |
محکم بافتن موها | در افرادی که موهای خود را سفت می‌بندند یا مرتبا از مدل‌های بافت موی محکم استفاده میکنند عفونت قارچی مو بیشتر دیده میشود. |
حتما بخوانید : ریزش مو ناشی از استرسی
درمان ریزش موی قارچی
طبیعتا بعد از تشخیص ریزش مو قارچی باید به فکر درمان آن باشیم. بسته به شرایط خاص هر فرد و درصد رشد قارچ بر روی سر، روش‌های مختلفی برای درمان ریزش موی قارچی وجود دارد که مهم ترین راه‌های درمان شامل موارد زیر است:
- داروهای ضدقارچ خوراکی: از چنین داروهای خوراکی و قرص ریزش مو قارچی برای درمان کچلی استفاده میشود، داروهایی مانند تربینافین، ایتراکونازول، فلوکونازول و گریزئوفولوین به این منظور به کار برده می‌شوند.
- داروهای ضدقارچ موضعی: این داروها مستقیما روی پوست سر اعمال می‌شوند و برای درمان انواع عفونت‌های قارچی از جمله قارچ کچلی سر استفاده می‌شوند. به عنوان چند نمونه از داروهای موضعی قارچ کچلی سر می‌توان از میکونازول، کلوتریمازول و کتوکونازول نام برد.
- آنتی بیوتیک‌ها: این داروها برای درمان عفونت های قارچی باکتریایی مرتبط با کچلی سر به کار برده می‌شوند به عنوان مثال آموکسی سیلین، سفالکسین و اریترومایسین از آنتی بیوتیک‌های موثر بر قارچ کچلی مو هستند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها برای کاهش التهاب و خارش سر استفاده می‌شوند و فعالیت قارچ سر را محدود میکنند مانند داروی هیدورکورتیزون و پردنیزون.
- شامپوهای دارویی: از این شامپوها که حاوی سولفید سلنیوم، کتوکونازول و پیریتیون هستند برای درمان عفونت‌های قارچی سر استفاده میشود.
- فتوتراپی: در این درمان از نور ماورابنفش برای از بین بردن قارچ کچلی سر استفاده میشود.
- درمان‌های خانگی: انواع مختلف درمان ریزش موی قارچی در طب سنتی گاهی بسیار اثربخش هستند و می‌توانند بیماری قارچی را کاملا برطرف کنند. روغن درخت چای، سرکه سیب و سیر از جمله مواد طبیعی رفع خارش سر هستند و برای مشکلات قارچی پوست کاملا مناسب هستند. دیگر درمان‌های خانگی قارچ سر شامل موارد زیر هستند:
- روغن نارگیل
- سرکه سیب
- سیر
- آلوئه ورا
- روغن اسطوخودوس
- زردچوبه
- روغن بادام شیرین
بهبودی قارچ سر چقدر زمان می‌برد؟
درمان قارچ سر و نرمال شدن پوست و مو پس از مصرف داروهای موضعی یا قرص‌های خوراکی ضد قارچ ریزش مو در حالت معمولی به 4 تا 8 هفته زمان احتیاج دارد. شامپوهای ضدقارچ هم بخشی از درمان مکمل قارچ ریزش مو هستند اما درمان اصلی نخواهند بود و به تنهایی نمی‌توانند مشکلات قارچی پوست سر را بهبود دهند.
حتما بخوانید : روش های درمان ریزش مو
آیا درمان بیماری قارچ سر در بزرگسالان و نوزادان متفاوت است؟
درمان کچلی قارچی نوزادان و افراد بزرگسال کاملا متفاوت است زیرا حساسیت این دو گروه در واکنش به عفونت قارچی و نیز در برابر داروهای ضدقارچ سر یکسان نیست. درمان قارچی در هر یک از این دو گروه به شکل زیر است:
- درمان کچلی قارچی سر کودکان: معمولا قرص خوراکی درمان قارچ سر در کودکان یک قرص ملایم به نام گریزئوفولوین است که در یک دوره 6 تا 8 هفته‌ای استفاده میشود.
- درمان کچلی قارچی سر بزرگسالان: اما در بزرگسالان قرص گریزئوفولوین به ندرت استفاده میشود زیرا ممکن است تا 6 ماه بعد از درمان به اسپرم مردان آسیب برساند و تا 1 ماه پس از درمان هم بر روی سیستم تولیدمثل زنان اثر بگذارد. در افراد بزرگسال معمولا از داروی ضدقارچ بسیار موفق تربینافین استفاده می شود که عفونت را در کمتر از 3 تا4 هفته از بین خواهد برد. سایر داروها مانند ایتراکونازول و فلوکونازول کمتر شناخته شده و معمولا تجویز نمی‌شوند. شامپوهای ضدقارچ نیز همراه با درمان های فوق به کار برده می‌شوند که به طور نرمال دو بار هفته به کار برده می‌شوند. معمولا شامپوهای ضدقارچ حاوی 2% کتوکونازولئور و 1% سولفید سلنیوم هستند.
سوالات متداول
ریزش مو به دلیل فعالیت قارچی به نام تینه‌آکاپیتیس (کرم حلقوی سر) ایجاد میشود که به ریشه فولیکول مو یا ساقه مو حمله می‌کند.
عفونت قارچی و ریزش مو ارتباط مستقیم دارند، با ادامه رشد تینه‌آکاپیتیس روی پوست سر و ساقه موها ممکن است شاهد عفونت قارچی پوست سر و شکستن ساقه مو باشیم. درصورت عدم کاربرد درمان ضدقارچ پس از مدتی موها شروع به ریزش میکنند که حتی ممکن است روی مژه و ابرو نیز تاثیر بگذارند.
نام قارچ ریزش مو تینه‌آکاپیتیس است که بیماری حاصل از آن به دو دسته قارچی التهابی و ضدالتهابی تقسیم میشود.
