ریزش مو ارثی یا همان ریزش مو آندروژنیک، یک بیماری یا بهتر بگوییم عارضه‌ای است از انواع ریزش مو که به دلایل ارثی در مردان و زنان رخ می‌دهد (البته بیشتر در مردان به شکل طاسی رخ می‌دهد)؛ ریزش مو عارضه‌ای ناخوشایند است، اما می‌تواند دلایل متفاوت داشته باشد.
عامل اصلی طاسی ارثی، هورمون مردانه آندروژن است. البته اشتباه نکنید، این هورمون در بدن زنان نیز با میزانی متفاوت ترشح می‌گردد؛ از این جهت است نام دیگر ریزش مو ارثی، طاسی آندروژنیک است. هر ریزشی مویی، ارثی نیست کسانیکه خویشاوندان آن‌ها دچار طاسی شده‌اند، بیشتر شایع است و در معرض آن قرار می‌گیرند. تشخیص ریزش موی ارثی در زنان و مردان به عهده پزشک و متخصص است. سابقه خانوادگی یکی از دلایل اصلی ریزش مو و عوامل تشخیص دهنده است.
ریزش موی ارثی چیست؟
ریزش موی غالب مردان (99% ) و بخش ناچیزی از زنان است که به دلایل ارثی رخ می‌دهد. معمولا در درخت خانواده (شجره نامه) افراد طاس وجود دارد.
علت ریزش موی ارثی
طاسی ارثی در مردان، به دلیل تاثیر هورمون آندروژن رخ می‌دهد؛ اما این هورمون در بدن همه افراد وجود دارد؛ تحقیقات نشان فولیکول مردان طاس به این هورمون حساس می‌باشند زمانیکه چرخه رشد و استراحت مو در حال انجام است، این مرحله (استراحت) که تلوژن نام دارد 10% موهای شما را شامل می‌گردد، این موها می‌ریزند اما فولیکول آن‌ها باقی می‌ماند. آندروژن براین مرحله اثر می‌گذارد و فولیکول‌ها را نیز تضعیف می‌کند. البته علت ریزش موی ارثی در زنان ناشناخته است.
تشخیص ریزش موی ارثی
ریزش مو یا همان آلوپسی (به انگلیسی: alopecia) دلایل بسیار زیادی دارد گاهی موقت و گاهی دائمی است. از دلایل آن، می‌توان عوامل ارثی، بیماری کبدی و تیروئید، بیماری خودایمنی و کمبود مواد معدنی و ویتمین‌ها و پروتیین‌ها ، استرس و سن و در نهایت سبک زندگی و… را نام برد. البته براساس منبع آکادمی پوست شناسی آمریکا ریزش مو بین 50 تا 100 عدد در روز طبیعی است؛ منابع دیگر بیشتر تا 200 دانه را ذکر کرده‌اند.
حال اگر به پزشک مراجعه کردید، پس از انجام معاینه و انجام آزمایش و پرس و جوی درباره سابقه ریزش در افراد خانواده و بستگان خونی شما مطمئن گردید. می‌توان گفت شما دچار ریزش موی ارثی گرده‌اید. پزشک یا متخصص 5 عامل را که در ادامه توضیح می‌دهیم بررسی می‌کند تا تشخیص نهایی را انجام دهد.
آزمایش خون
آزمایش خون بسیار ضروری است، زیرا در این آزمایش کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها املاح و ویتامین‌ها و پروتئین‌ها ومواردی که بررسی می‌گردد شامل:
- آهن
- فریتین (پروتئین)
- زینک (Zink)
- ویتامین B12
- ترانسفرین (پروتئین)
آزمایش هورمونی
از آنجا که عامل اصلی ریزش موی ارثی هورمون است، بررسی میزان هورمون به تشخیص بسیار کمک می‌کند. البته بیماری تیروئید، نوسانات هورمونی نیز ایجاد می‌کند. هورمون‌های برررسی شده عبارتند از:
- پرولاکتین
- DHEA
- تستسترون
- لوتیینه
- T3 و T4 و TSH (آزمایش تیروئیدی)
الگوی ریزش مو
درست است ریزش موی ارثی هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد؛ اما این فراِیند الگویی را پیروی می‌کند که در زنان و مردان متفاوت است. باز هم در مردان الگوی یکسانی را پیروی نمی‌کند. الگو یا اطلس ریزش مو ارثی با ریزش موی سکه‌ای (آره آتا) بسیار متفاوت است هرچند هر دو ارثی می‌باشند. الوی ریزش در اثر وراثت با ریزش موی استرسی بسیار متفاوت است.
جنسیت:
درست است برای آقایان یک خبر بد است ریزش مو به صورت کلی در آقایان بیشتر است. 25% مردان 25 ساله، 40% مردان 40 ساله و 50% مردان 50 ساله شواهد الگوی ریزش مو را نشان می‌دهند. در صورتیکه 20% زنان در کل دچار ریزش مو می‌گردند. (این آمار برای مردان و زنان آمریکایی است).
وراثت:
در اقوام نزدیک و خونی شما فرد طاس وجود داشته باشد، یکی از نشانه‌های طاسی ارثی شما است.
حتما بخوانید : ریزش مو ناشی از استرس
ریزش موی ارثی در مردان
آمار ریزش موی مردان در سنین مختلف در مقایسه با ریزش مو در زنان گفته شد، با نگاهی ساده به اختلاف بالای این آمار می‌توان گفت، این عارضه مردانه است و 99% ریزش موی مردان مربوط به ریزش موی آندروژنی است.
الگوی و سن آلوپسی آندرژنیک مردانه
گفته شد اطلس ریزش موی مردانه یکی از نشانه‌ها و علائم ریزش موی ارثی است ریزش موی ارثی در هر سنی بعد از بلوغ می‌تواند رخ دهد و محدودیتی ندارد. سرعت و شدت طاسی کاملا مربوط به عوامل ژنتیک است.
براساس آمار تا سن 50 سالگی، 50% مردان دچار طاسی ارثی شده‌اند ریزش مو از ابتدا یا به اصطلاح تاج سر شروع شده است ناحیه کناری سر و در مواردی مرکز سر کم پشت و موهای این مناطق نیز ریزش را تجربه می‌کنند. در مواردی در ریزش موی ارثی موهای کل بدن در کنار سر ریخته می‌شود. ریزش موی سر ژنتیکی (ارثی) دائمی است.
مرحله طاسی موی مردانه | الگوی ریزش |
|---|---|
مرحله اول | ممکن است در نوجوانی رخ دهد، کمی ریزش در خط موی پیشانی |
مرحله دوم | ریزش آرام در خط جلویی پیشانی- کاشت مو اصلا توصیه نمی‌گردد. |
مرحله سوم | ریزش در پیشانی و شقیقه کامل مشهود است. PRP و کاشت اولیه توصیه می‌گردد. |
مرحله چهارم | خط جلوی پیشانی از بین رفته است، شقیقه‌ها کم پشت شده‌اند. |
مرحله پنجم | خط جلویی، بالای جمجمه، کرک مو باقی مانده است و فقط بانک موی دور سر باقی مانده است. |
مرحله ششم | خط جلویی و بالای جمجه کاملا (تاج) عریان شده است. نواری باریک دور مو باقی مانده است. |
مرحله هفتم | پیشرفته ترین مرحله طاسی مردانه دور گوش و پشت سر مقداری مو باقی مانده است. |
مراحل ریزش موی سر مردان بر اساس مقیاس نوروود (norwood-scale)
ریزش موی ارثی زنانه
ریزش الگوی موی زنان بسیار متفاوت از تیپ ریزش موی مردانه در الگوی طاسی ارثی است، هر چند دلیل آن آندروژن یکسان است (حتمی نیست). در طاسی ارثی زنانه لکه موی ریخته شده رخ نمی‌دهد و خط رویش موی پیشانی مانند مردان عقب نشینی نمی‌کند. مو ریخته، نازک وکمرنگ می‌گردد. علت ریزش موی ارثی در زنان دقیقا مشخص نیست اما پای آندروژن‌ها در میان است. البته آندروژن در زنان فقط در زنان باعث ریزش موی ارثی نیست بلکه باعث می‌شود موهای ناخواسته در بعضی مناطق صورت مانند چانه و بالا لب رشد کند.
آندروژن چیست؟
هورمون‌های آندروژن در بدن زنان و مردان وجود دارد در واقع 200 عمل حیاتی را در بدن زنان انجام می‌دهد و در بدن مردان باعث بروز صفات مردانه و فعالیت‌های جنسی می‌گردد. آندروژنی در ریزش موی ارثی مورد بحث است دی هیدروتسترون (DHT) نام دارد. حال چرا می‌گوییم این عارضه ارثی است: زیرا به صورت ارثی فولیکول موی آن‌ها نسبت به این هورمون در چرخه فرآیند رشد حساس‌تر است. فولیکول مو در برابر DHT ضعیف‌تر و کوچک‌تر می‌گردد.
سن ریزش موی ارثی زنان
اگر ریزش موی ارثی در زنان برای زنی رخ داد، احتمالا آن زن سنی بالای 30 سال دارد و در یائسگی طاسی زنانه شدت بیشتری می‌یابد. این سن از 40 سالگی تا 58 سالگی آغاز می‌گردد و برای آن سن میانگین 51 سالگی ذکر شده است
تشخیص ریزش مو آندروژنی در زنان
این عارضه در زنان و بانوان نادر است، دلایل دیگر طاسی و ریزش مورد بررسی قرار می‌گیرد اگر بیماری دیگر نظیرکم‌کاری و پرکاری تیروئید، خود ایمنی، کبد چرب و دیگر کمبودهای مواد معنی وجود نداشت احتملا طاسی ارثی زنانه رخ داده است. درمان آلوپسی آندروژنیک در زنان و مردان وجود ندارد. زیرا این حالت مانند کد در ژن و دی ان ای افراد وجود دارد. با انجام مراقبت‌ها، توصیه‌ها و داروها و مواد گیاهی روند ریزش را می‌توان کاهش داد، در واقع نوعی مراقبت از ریزش موی ارثی است و نه درمان. توصیه می‌شود افراد عادی نیز رعایت کنند:
جلوگیری از ریزش موی ارثی:
- سشوار و دیگر دستگاه‌های حرارتی برای موی سر استفاده نکنید.
- چسب و ژل و واکس‌های مو و دیگر مواد حالت دهنده که معطر هستند استفاده نکنید.
- شوک حرارتی به موهای خود ندهید و زیر آفتاب نایستید.
- از مواد غذایی مفید و حاوی ویتامین و مواد معدنی مانند آهن، B12 و پروتئین‌ها استفاده کنید.
در مان ریزش موی ارثی
هیچ درمان قطعی وجود ندارد، درمان گیاهی ریزش مو ارثی در زنان معمولا در فضای وب موجود است برای تقویت مو اکثرا استفاده می‌گردند و نه درمان. زیرا بعد از آن ریزش کامل رخ می‌دهد. با بهره گیری از توصیه پزشک، متخصص یا داروساز از داروهای و دمنوش زیر می‌توانید استفاده کنید:
حتما بخوانید : ریزش مو آناژن
هیبیسکوس چینی (Hibiscus rosa sinensis):
برای اینکه دمنوشی به بهود ریزش موی ارثی کمک کند باید فولیکول مو را تقویت کند از گل‌های خوراکی این گیاه برای تهیه چای بهره برد.
- ماینوکسیدیل:
این داروی موضعی، در شرایطی برای استفاده از برای ریزش موی سکه‌ای استفاده تجویز می‌گردد. ماینوکسیدیل نه تنها به رشد مو کمک می‌کند، موهای ضعیف یا آنچه به اصطلاح کرک مانند است را تقویت می‌کند اما یکی از نکات هنگام استعمال این دارو باید توجه کرد. با قطع مصرف آن آثارش از بین می‌رود و به صورت دائمی باید استفاده کرد.
- فیناستراید:
در گذشته برای درمان پروستات از این دارو استفاد شد. بعضی از بیماران متوجه شدند ریزش موی آن‌ها کاهش یافته است. دلیل تاثیر این دارو، اثرش بر هورمون DHT بود. البته دوز مصرفی برای تقویت مو باید کمتر باشد و همچنین هیچ تاثیر نشان داده شده‌ای بر روی آلوپسی ارثی زنانه نداشته است. زنان باردار نباید استفاده کنند زیرا بر اندام جنسی جنین پسر تاثیر می‌گذارد.
سوالات متداول
برای مردان معمولا بعد از بلوغ از سن 25 سالگی آغاز می‌گردد. ریزش ارثی زنان معولا در 30 سالگی رخ و یائسگی شروع می‌گردد و ادامه می‌یابد.
در زنان مانند مردان الگوی خاصی وجود ندارد ریزشمو در جلوی سر رخ می‌دهد. موها ضعیف و کمرنگ می‌شوند. فرق سر باز می‌گردد و فاصله می‌یابد.
این همان ریزش موی ارثی است.
